اهمیت تغذیه در دوران بارداری
سلامت مادر و جنین را، تغذیه و فعالیتهای مادر در دوران بارداری تعیین میکند. برای هر بخش از بارداری، قبل، حین و بعد، بدن مادر باید مواد غذایی مشخصی را دریافت کند. خیلی از مواد غذایی مغذی مهم در حالت عادی در فرهنگ غذایی ایرانیها جایگاهی ندارند؛ پس در این دوره مهم است که مواد غذایی جدید را وارد برنامه غذایی خود کنید.
دوران بارداری، شما را مجاب میکند پروتئین، کلسیم، آهن و ویتامینهای ضروری بیشتری مصرف کنید. شما میتوانید با خوردن انواع گوشت بدون چربی، غذاهای دریایی، غلات کامل و غذاهای گیاهی این مواد را دریافت کنید. هنگام تنظیم برنامه غذایی خود، باید بر روی غذاهایی با ارزش غذایی بالا تمرکز کنید که مقادیر بیشتری از مواد مفیدی را که در دوران بارداری نیاز دارید به شما میدهند، مانند:
- پروتئین
- ویتامینها و مواد معدنی
- انواع چربیهای سالم
- کربوهیدراتهای پیچیده
- فیبر و مایعات
در این مقاله 13 ماده مغذی برای دوران بارداری را معرفی میکنیم تا شما مادران عزیز مطمئن شوید که تغذیه مناسبی دارید.
- محصولات لبنی
در دوران بارداری، برای تامین نیازهای کودک به پروتئین و کلسیم اضافی نیاز دارید. محصولات لبنی مانند شیر، کشک، پنیر و ماست انتخاب های خوبی هستند. محصولات لبنی حاوی دو نوع پروتئین با کیفیت بالا هستند: کازئین و آب پنیر. لبنیات بهترین منبع غذایی منبع معتبر کلسیم است. همچنین این مواد غذایی، فسفر، ویتامین های B، منیزیم و روی را فراهم میکنند. ماست، به ویژه ماست یونانی، میتواند بسیار مفید واقع شود.
- حبوبات
پیشنهادات ما در این دسته، عبارتند از عدس، نخود، لوبیا، نخود، سویا و بادام زمینی.
حبوبات منابع گیاهی عالی فیبر، پروتئین، آهن، فولات و کلسیم هستند که بدن شما در دوران بارداری به همه آنها بیش از قبل نیاز دارد. فولات یکی از ضروری ترین ویتامین های گروه B (B9) است که دریافت آن برای شما و کودکتان بسیار مهم است، به خصوص در سه ماه اول و حتی قبل از آن. بدن شما روزانه به حداقل 600 میکروگرم (معادل 0.0006 گرم) فولات نیاز دارد؛ حبوبات میتوانند سطح فولات شما را همراه با مکمل بر اساس توصیه پزشک افزایش دهند. حبوبات معمولاً دارای فیبر بالایی هستند و برخی نیز سرشار از آهن، منیزیم و پتاسیم هستند.
3. سیب زمینی شیرین
سیب زمینی شیرین سرشار از بتاکاروتن است، یک ترکیب گیاهی که بدن شما آن را به ویتامین A تبدیل می کند. ویتامین A برای رشد کودک ضروری است. با این حال، ویتامین A بیش از حد از محصولات حیوانی مانند گوشت، می تواند باعث مسمومیت شود. سیب زمینی شیرین منبع گیاهی خوبی از بتاکاروتن و فیبر است. فیبر شما را برای مدت طولانیتری سیر نگه میدارد، افزایش قند خون را کاهش میدهد و سلامت دستگاه گوارش را بهبود میبخشد که میتواند به کاهش خطر یبوست بارداری کمک کند.
4. ماهی سالمون
ماهی سالمون سرشار از اسیدهای چرب ضروری امگا 3 است که فواید زیادی دارد. امگا 3 در غذاهای دریایی وجود دارد. آنها به ساختن مغز و چشم کودک شما کمک میکنند و ممکن است به افزایش طول بارداری کمک کنند. عموماً توصیه میشود که از مصرف برخی غذاهای دریایی در دوران بارداری، به دلیل جیوه و سایر آلایندهها، اجتناب کنید، اما ماهی سالمون و ساردین بیخطر محسوب میشوند.
5. تخم مرغ
تخم مرغ یک ماده غذایی بسیار سالم است، زیرا حاوی مقدار کمی از تقریباً هر ماده مغذیای است که بدن شما لازم دارد. یک تخم مرغ بزرگ حاوی حدود 71 کالری، 3.6 گرم پروتئین، چربی و بسیاری از ویتامین ها و مواد معدنی است. تخم مرغ منبع عالی کولین است، یک ماده مغذی حیاتی در دوران بارداری. این در رشد مغز کودک مهم است و به جلوگیری از ناهنجاری های رشدی مغز و ستون فقرات کمک می کند.
6. کلم بروکلی و سبزی های تیره و برگ دار
بروکلی و سبزیجات تیره و سبز رنگ، مانند کلم پیچ و اسفناج، دارای بسیاری از مواد مغذی مورد نیاز شما هستند. اگر طعم آنها را دوست ندارید، می توانید آنها را با اضافه کردن آنها به سوپ، سس پاستا و موارد دیگر مصرف کنید. فواید آن شامل فیبر، ویتامین C، ویتامین K، ویتامین A، کلسیم، آهن، فولات و پتاسیم است. فیبر موجود در آنها میتواند به جلوگیری از یبوست نیز کمک کند.
7. گوشت بدون چربی
گوشت گاو بدون چربی و مرغ، منابع عالی پروتئین با کیفیت بالا هستند. گوشت گاو همچنین سرشار از آهن، کولین و سایر ویتامینهای B است که همه آنها در دوران بارداری به مقادیر بیشتری نیاز خواهید داشت. آهن یک ماده معدنی ضروری است که توسط گلبول های قرمز خون به عنوان بخشی از هموگلوبین استفاده می شود.
از آنجایی که حجم خون شما در حال افزایش است، به ویژه در سه ماهه سوم بارداری، به آهن بیشتری نیاز خواهید داشت. سطوح پایین آهن در اوایل و اواسط بارداری ممکن است باعث کم خونی ناشی از فقر آهن شود که خطر کم وزنی هنگام تولد و سایر عوارض را افزایش می دهد.
نکته کاربردی: ترکیب غذاهای غنی از ویتامین C، مانند پرتقال یا فلفل دلمه ای، همراه با غذاهای غنی از آهن نیز ممکن است به افزایش جذب آهن کمک کند.
8. انواع توت (شاخه berryها )
توتها قادر هستند تا آب، کربوهیدرات های سالم، ویتامین C، فیبر و آنتی اکسیدان های مورد نیاز بدن را تامین کنند. آنها همچنین دارای شاخص گلیسمی نسبتاً پایینی هستند، بنابراین نباید باعث افزایش قابل توجه قند خون شوند. برخی از بهترین انواع توتها برای خوردن در دوران بارداری زغال اخته، تمشک، بلوبری و توت فرنگی هستند.
9. غلات کامل
بر خلاف غلات تصفیه شده، غلات کامل مملو از فیبر، ویتامین ها و ترکیبات گیاهی هستند. به جای نان سفید، پاستا و برنج سفید، از جو، کینوآ و برنج قهوهای استفاده کنید. غلات کاملی مانند جو و کینوآ نیز حاوی مقدار کافی پروتئین و همچنین ویتامین B، فیبر و منیزیم هستند.
10. آووکادو
آووکادو به دلیل محتوای بالای چربیهای سالم، فولات و پتاسیم، یک انتخاب عالی در دوران بارداری است. آواکادو همچنین فیبر، آنتی اکسیدان ها، ویتامین های B (به ویژه فولات)، ویتامین K، پتاسیم، مس، ویتامین E و ویتامین C را تامین میکند. چربی های سالم به ساخت پوست، مغز و بافت های کودک شما کمک می کنند و فولات ممکن است به جلوگیری از نقص لوله عصبی و ناهنجاری های رشدی مغز و ستون فقرات کمک کند. در واقع، آووکادو حاوی منبع معتبر پتاسیم بیشتری نسبت به موز است.
11. میوه خشک
میوه خشک به طور کلی دارای کالری، فیبر و انواع ویتامینها و مواد معدنی است. یک تکه میوه خشک حاوی همان مقدار مواد مغذی میوه تازه است، فقط بدون آب و به شکل بسیار کوچکتر. یک وعده میوه خشک می تواند مصرف بسیاری از ویتامین ها و مواد معدنی از جمله فولات، آهن و پتاسیم را افزایش دهد.
12. روغن جگر ماهی
روغن جگر ماهی معمولا از ماهی کاد تهیه می شود. این روغن یک منبع غنی از اسیدهای چرب امگا 3 EPA و DHA است که برای رشد مغز و چشم جنین ضروری هستند. روغن ماهی ممکن است به محافظت در برابر زایمان زودرس نیز کمک کند. قبل از استفاده از روغن کبد ماهی یا سایر مکمل های امگا 3 با پزشک مشورت کنید، زیرا مصرف بیش از حد ویتامین A یا D می تواند خطرناک باشد. سطوح بالای امگا 3 نیز ممکن است اثرات رقیق کننده خون داشته باشد. ماهی های کم جیوه مانند سالمون و ساردین نیز می توانند به افزایش سطح امگا 3 کمک کنند.
- آب
مصرف مورد نیاز آب برای همه ضروری است، به خصوص در دوران بارداری. در طول بارداری، حجم خون حدود 45٪ افزایش می یابد! شما به مقدار زیادی آب نیاز دارید تا از کم آبی بدن شما و کودکتان جلوگیری کند. علائم کم آبی خفیف شامل سردرد، اضطراب، خستگی، بد خلقی و کاهش حافظه است. افزایش مصرف آب نیز ممکن است به تسکین یبوست و کاهش خطر ابتلا به عفونتهای دستگاه ادراری که در دوران بارداری شایع هستند، کمک کند.
کالج آمریکایی زنان و زایمان نوشیدن 8 تا 12 فنجان (64 تا 96 اونس) آب در روز را در دوران بارداری توصیه میکند. اما مقدار مورد نیاز شما متفاوت است. بر اساس نیازهای خاص خود از پزشک خود بخواهید که توصیه کند. به خاطر داشته باشید که آب را از سایر غذاها و نوشیدنی ها مانند میوه، سبزیجات، قهوه و چای نیز دریافت میکنید.
نکته کاربردی: سعی کنید یک قمقمه آب در دسترس داشته باشید تا بتوانید در طول روز به راحتی تشنگی خود را رفع کنید.
رعایت غذایی در ماه اول بارداری
در ماه اول بارداری باید غذاهای غنی از فولات را در برنامه خود قرار دهید. این نوع غذاها به رشد سیستم عصبی جنین کمک میکنند. همچنین غذاهای حاوی ویتامین B6 کمک میکنند تا انرژی پروتئین و کربوهیدرات بهتر ذخیره شود و در رشد جنین تأثیر زیادی بگذارد.
در سه ماه اول بارداری از خوردن چه موادی منع هستم ؟
در این دوره باید از مصرف الکل خودداری کرد. الکل میتواند روی سیستم عصبی جنین تأثیر منفی داشته باشد. هر نوع غذایی که باعث بروز بیماریهای مربوط به غذا شوند، مانند گوشت، مرغ و ماهی خام یا نیمپز باید حذف شوند. این نوع غذاها دارای میکروبهایی هستند که باعث بروز بیماری میشوند.
تغذیه سهماه اول بارداری
در سهماهه اول بارداری باید به مصرف اسیدفولیک و آهن توجه ویژهای داشته باشید. احتمالاً پزشک غذاهایی که حاوی این نوع مواد هستند، توصیه میکند. فولات برای رشد سیستم عصبی جنین و آهن برای خونرسانی و اکسیژنرسانی ضروری هستند. به همین دلیل ممکن است متخصص تغذیه علاوه بر رعایت رژیم غذایی مصرف مکملهای حاوی این مواد را هم پیشنهاد دهد.
تغذیه ماه چهارم بارداری
در سهماهه دوم بارداری بهویژه ماه چهارم باید رژیم غذایی سرشار از ویتامین D و کلسیم باشد. این نوع مواد مغذی کمک میکنند تا استخوانهای جنین رشد کند و پس از تولد بتواند دندانهای محکمی داشته باشد. برای رشد مغز جنین اسیدهای چرب امگا ۳ ضروری هستند. به همین دلیل در این دوره حاملگی مواد غذایی حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ پیشنهاد میشود.
تغذیه ماههای آخر بارداری
در سهماهه سوم بهویژه ماه آخر بارداری انرژی غذاها اهمیت بیشتری پیدا میکند. در ماه آخر جنین به بیشترین میزان رشد خود رسیده و باید انرژی لازم برای مادر و جنین بهخوبی تأمین شود. مواد غذایی حاوی درشت مغذیها سرشار از کالری هستند و در ماه آخر بارداری توصیه میشوند. همچنین مصرف غذاهای حاوی ویتامین K باعث میشوند، پس از زایمان بهسرعت بهبودی پیدا کنید.
آزمایشهای لازم برای کنترل تغذیه مادر
انجام آزمایش های لازم در بارداری بسیار ضروری هستند. این آزمایشها میتوانند بسیاری از بیماریهای مادرزادی یا کمبودهای بدن جنین را مشخص کنند. علاوه بر آزمایشها و غربالگریهای ژنتیکی، برخی از آزمایشها، کمبود مواد مغذی در بدن مادر و جنین را بررسی میکنند. شما میتوانید با انجام این تستها در دورههای معین متوجه نیازهای بدن خود شده و تغذیه بارداری را اصلاح کنید.
در آخر
برای تمامی مراحل بارداری و هر اقدامی بهتر است که تحت نظر پزشک متخصص باشید و اهمیت داشتن یک برنامه غذایی را، دست کم نگیرید!
با نصب اپلیکیشن اندروید ملاقه، میتونی روزانه کلی دستور پخت جدید و متنوع ببینی و هرچی که بلدی رو اونجا به اشتراک بذاری